Το στυλ και η κανονικοποίηση της σκέψης

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι δεν είμαστε πάντα σε ετοιμότητα να καταλάβουμε σε ποιες ωδές πρέπει να κλείνουμε τ’ αυτιά μας, γιατί δυστυχώς κάθε τόπος έχει και τις Σειρήνες του. Αυτές μάλιστα έχουν συχνά την μορφή προβεβλημένης «αυθεντίας» ή έγκριτου, εντέχνως θελκτικού, think tank που προσπαθεί να παραπληροφορήσει και να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη, βαπτίζοντας τον αυτονόητο αντίλογο, ακόμη και τη στοιχειώδη λογική: «λαϊκισμό». [...] Αν κάτι φάνηκε ξεκάθαρα τα τελευταία χρόνια, είναι ότι η μαζική σύγχυση εξυπηρετεί καλά τις απρόσωπες αγορές και το τοπικό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό κατεστημένο (establishment).

• Συνέχεια ανάγνωσης

Σήμερα η φυγή και η αποξένωση μοιάζει να έχει γίνει πηγή αντιποίνων και να έχει παρεισφρήσει στη γλώσσα. Αν κάποτε η γλώσσα ήταν αινιγματική, ασηπτική και σκοτεινή, στην τρίτη χιλιετία είναι ρεβανσιστική, χυδαία και άξεστη. Σήμερα η συζήτηση, σε οριζόντια ψηφιακή πλατφόρμα, είναι προνόμιο όλων μας. Το Facebook, ιδίως, επιτρέπει την καθημερινή τροφοδότηση της πολυλογίας που πολύ συχνά δεν οδηγεί στην εξαγωγή κάποιου ωφέλιμου συμπεράσματος. Μια πολυλογία και μια φλυαρία της ατάκας (Twitter) που καταλήγει να μην λέει απολύτως τίποτα. Επομένως, σήμερα τα πράγματα, από επικοινωνιακή άποψη, δεν πάνε και τόσο καλύτερα σε σχέση με το χθες, όπου τα διαθέσιμα μέσα επικοινωνίας ήταν σαφώς λιγότερα. Μάλιστα η εξέγερση στην οποία αναφέρεται παραπάνω ο Κρίστοφερ Λας, ίσως καταλήξει να σχετίζεται με το εφιαλτικό ενδεχόμενο όπου ο καθένας βλέπει τον άλλο ως εχθρό/εμπόδιο που πρέπει απλά να εξοντωθεί στο όνομα ενός άγνωστου και αόριστου στόχου.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Προκειμένου να δοξαστούν οι διαδικασίες του μαζικού ξεριζωμού και του παγκόσμιου ανακατέματος, το δημοσιογραφικό τσίρκο που πλαισιώνει τα κανάλια και τα μοντέρνα ΜΜΕ, εξυμνεί συνεχώς την λεγόμενη «ανοιχτή κοινωνία». Όμως ελάχιστοι επισημαίνουν ότι αυτή η πολυπόθητη «ανοιχτή κοινωνία» βασίζεται, κατά κύριο λόγο, στην τρομακτική ευελιξία του σύγχρονου τρόπου παραγωγής και ασφαλώς έχει πολιτικές και ανθρωπολογικές συνέπειες. Αυτές είναι ήδη ορατές στους νέους (ηλικιακά και μη) φανατικούς οπαδούς της παγκοσμιοποίησης. Βασικός ορίζοντας ζωής γίνεται αυτός των μόνιμων «διακοπών» στο εξωτερικό και της ασταμάτητης «ψυχαγωγίας» τύπου Netflix. Ένα μοντέλο όπου η ευζωία θεωρείται ταυτόσημη με την υιοθέτηση των φιλελεύθερων αμερικανικών συνηθειών όσον αφορά τον τρόπο (στυλ) ζωής και την κατανάλωση.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Από την άλλη σε αυτή την φάση της ιστορίας του δυτικού κόσμου, οι νέοι ηλικιακά πολίτες δεν δείχνουν να διψούν τόσο για πολιτική εξουσία και συμμετοχή, ως αναπόδραστο επακόλουθο της ταξικής τους θέσης, όσο για ελεύθερη βούληση, ίσους όρους και δικαιοσύνη. Δεν πιστεύουν πλέον στις λευκές επιταγές και στις υποσχέσεις και δεν χαρίζουν την εμπιστοσύνη τους σε αφηρημένες ιδέες και ανύπαρκτους αγωνιστές. Οι νέοι σήμερα -μπορεί να ζουν τις δικές τους αντινομίες και αντιφάσεις- όμως ζητούν χειροπιαστά πράγματα και αποτελέσματα. Τα παραπάνω ασφαλώς δεν σημαίνουν ότι έπαψαν οι κοινωνικές συγκρούσεις: η κοινωνική σύγκρουση είναι ακόμα εδώ, μάλιστα εμφανίζεται ιδιαίτερα ισχυρή, διότι ο νεοφιλελευθερισμός γίνεται όλο και πιο τερατώδης. Ένα σύστημα που μετατρέπει κάθε πόλη, κάθε γειτονιά και κάθε δρόμο σε μια αίθουσα αναμονής διεθνούς αεροδρομίου, που όλοι κάτι περιμένουμε, και που κανείς δεν καταλαβαίνει τί του γίνεται, πού πάει και πώς θα του ξημερώσει. Οι αναπαραστάσεις σήμερα έχουν αλλάξει και τα προβλήματα συνεχίζουν να συσσωρεύονται και να πιέζουν. Η προσπάθεια να κρατηθεί επ 'αόριστον το μέλλον έξω από την Ιταλία και αυτή έξω από τις εξελίξεις, απλά επιδεινώνει το παρόν το οποίο εδώ και σχεδόν μια δεκαετία θυμίζει όλο και περισσότερο την αρχαιοελληνική τραγωδία που ζούμε στην Ελλάδα...

• Συνέχεια ανάγνωσης

Η εποχή που ζούμε έχει να κάνει με τη ψηφιακή διάλυση της αλήθειας και της πραγματικότητας στους λαβυρίνθους των ερμηνευτικών μονοπατιών. Οι σχέσεις, οι συγκρούσεις, οι αντιθέσεις, οι αδικίες, η ανθρωπιά, όλα γίνονται μια μυθοπλασία. Ένας λαβύρινθος υπερπληροφόρησης με χίλια πρόσωπα όπου όλα είναι απλές αφηγήσεις που διασταυρώνονται με άλλες αφηγήσεις. Και τελικά πολυάριθμα κανάλια στα οποία η πραγματικότητα διαλύεται και μπορεί μόνο περιστασιακά και παροδικά να (ανα)κατασκευάζεται. Είναι αυτή η ειρωνική οπτική πολλών ανθρώπων που, εκτός από βαθιά αντιδημοκρατική, γίνεται ταυτόχρονα αδίστακτη όταν, χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης, παρατηρούν μέσα από το ψηφιακό πανοπτικό σύστημα την ανθρώπινη μιζέρια και την αθλιότητα χωρίς να την βιώνουν πραγματικά. Πρόκειται για τη συστηματική εκπαίδευση του βλέμματος να αντέχει και να προσπερνά με ευκολία τη δυστυχία, αλλά ταυτόχρονα να προσηλώνεται σε οτιδήποτε -όσο άχρηστο και ανούσιο κι εάν είναι αυτό. Μιλάμε για εκείνο το νέο κυρίως άνθρωπο, τον εθελοντικά «ασυλοποιημένο» στον ψηφιακό κόσμο, το μη πολιτικό ή αντι-πολιτικό ον, που κινείται σε ένα καθημερινό γκρίζο και που βυθίζεται στη μοναξιά του κυνισμού του...

• Συνέχεια ανάγνωσης

Το μοντέλο του έθνους-κράτους, όπως μας το περιγράφει η ιστορία, ασφαλώς δεν είναι κάτι το ιδανικό, διότι η ισορροπία ανάμεσα στο πολιτικό-πολιτειακό και στο πολιτισμικό-εθνοτικό σκέλος είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση: συχνά παράγει μίσος, έναν δογματισμό που θεωρεί μόνο το έθνος κεντρική αρχή πολιτικής οργάνωσης, ανατροφοδοτεί υποθέσεις φυλετικής ανωτερότητας, ακραία αντι-πολυπολιτισμικότητα, θεοκρατικές αντιλήψεις, θρησκόληπτες στάσεις και επεκτατισμό. Είναι ιστορικό γεγονός ότι όταν το έθνος γίνει η κεντρική και μοναδική αρχή πολιτικής οργάνωσης, τότε ανθίζουν οι λογικές που θέλουν κάποια έθνη ανώτερα και επομένως προορισμένα να εξουσιάζουν και κάποια κατώτερα που πρέπει να εξουσιάζονται (αποικιοκρατικά ή αλλιώς). Μέσα στις κοινωνίες υπάρχουν πάντα πολλοί μικροί και μεγαλύτεροι Nicola Chauvin (από το όνομα αυτού του αφοσιωμένου στρατιώτη στον Ναπολέοντα, προέρχεται η λέξη «σοβινισμός»), δηλαδή άτομα που φτάνουν να περιγράφουν τη δημοκρατία σαν φορέα αδυναμίας και διαφθοράς και να ονειρεύονται παλινορθώσεις ακόμη και μέσω της μοναρχίας. Ωστόσο σήμερα το έθνος-κράτος φαίνεται προτιμότερο από το υπερμοντέρνο υπερκράτος το οποίο, φορώντας φιλελεύθερη μάσκα, προάγει νέα μοντέλα επεκτατικού εθνικισμού (ενώ ταυτόχρονα διατείνεται ότι είναι υπέρ ενός ήπιου, ορθολογικού και ανεκτικού εθνικισμού).

• Συνέχεια ανάγνωσης