Κοινωνικός διχασμός στις ΗΠΑ

Ωστόσο, αυτό που μας απασχολεί με την «εικονοκλασία» του σήμερα δεν είναι η κριτική που ασκεί στο παρελθόν. Διότι, αυτή η κριτική αποτυγχάνει να αναγνωρίσει ιδέες που παραμένουν αναλλοίωτες στο χρόνο, ιδέες που επιτρέπουν στο ίδιο το παρελθόν να αμφισβητηθεί. Το κίνημα έχει παραστρατήσει, συνθλίβοντας παραδοσιακά σύμβολα ηθικής τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πηγές ηθικής σοφίας. Αυτό που βλέπουμε είναι η ανόητη βεβήλωση προσωπικοτήτων, όπως οι Serra και Grant, οι οποίοι στην εποχή τους αναγνωρίστηκαν για την συμπόνια τους απέναντι στα θύματα της ιστορίας. Παρατηρούμε, επίσης, αυτή την τάση, στα προγράμματα σπουδών της λεγόμενης αφυπνιστικής εκπαιδευτικής πλατφόρμας[2] (K-12 curricular revolution) όπου: «ολόκληρος ο δυτικός Κανόνας (Canon)», λέει η Ομάδα Εργασίας Πολιτιστικής Ευαισθητοποίησης και Ανταπόκρισης της Νέας Υόρκης, «είναι γεμάτος με τρομακτικές ιστορίες και φρικαλεότητες για το ποιοι είμαστε ως έγχρωμοι.» (Ο Max Eden του City Journal έχει καταγράψει πολλά τέτοια αφυπνιστικά καλέσματα.)

• Συνέχεια ανάγνωσης

«αν φορέσουμε τα ιδεολογικά γυαλιά του καταστροφικού μίσους, τότε θα μας φανεί λογικό, μετά τον Montanelli, να κάψουμε βιβλία του Παζολίνι, να απαγορεύσουμε τα θεατρικά έργα του Ντάριο Φο, καθώς ήταν φασίστας, να κατεδαφίσουμε το Κολοσσαίο όπου οι Ρωμαίοι απολάμβαναν να βλέπουν γυναίκες, άντρες και παιδιά να κατασπαράσσονται από άγρια ζώα, να απαγορεύσουμε τα έργα του Gauguin ή του Βalthus, να καταστρέψουμε τους δίσκους του Μάικλ Τζάκσον, αλλά και τις ταινίες του Polanski, και του Woody Allen. Πού λέτε ότι θα καταλήξει όλο αυτό όταν κάποιοι αντιδράσουν και αποφασίσουν, για παράδειγμα, να σβήσουν από την πόλη του Μιλάνου κάθε ίχνος του Palmiro Togliatti[10];»

• Συνέχεια ανάγνωσης

Αλλά ο Καλάσσο παραμένει μεγαλειώδης τόσο όταν ακολουθεί τον λαβύρινθο μιας περίπλοκης σκέψης όσο κι όταν αποφασίζει να “κόψει δρόμο” και να συμπυκνώσει αυτή την πορεία σε μια δυνατή εικόνα. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα είναι η πλευρά εκείνη του πρώτου μέρους του δοκιμίου, στην οποία ο συγγραφέας επιδεικνύει έναν, «βρετανικού» στυλ, φιλελεύθερο πεσσιμισμό, όταν υπερασπίζεται το τελετουργικό του μοντέλου της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, ένα τελετουργικό γεμάτο από διαμεσολαβήσεις και συμβιβασμούς, απέναντι στον πειρασμό της άμεσης δημοκρατίας και της λατρείας της αποδιαμεσολάβησης, η οποία όμως, όπως γνώριζαν οι αρχαίοι σοφοί, οδηγεί στην τυραννία. Ο Καλάσσο φτάνει μέχρι το σημείο να δει με συμπάθεια την μισητή ατομικοποίηση του μαζικού ανθρώπου, ως μια σιωπηλή και πολλές φορές αποτελεσματική διαμαρτυρία ενάντια στους συνεχείς πειραματισμούς που στοχεύουν στη δημιουργία μιας «οργανικής κοινωνίας».

• Συνέχεια ανάγνωσης

Συμπερασματικά: στην προσπάθεια καλύτερης κατανόησης του ανθρώπου, είναι ευπρόσδεκτες όλες οι συνεισφορές των φυσικών και «ανθρωπιστικών» επιστημών. Ας αφήσουμε καθεμία από αυτές τις επιστήμες να παρέμβουν με τους «μεθοδολογικούς αναγωγισμούς» και τους «προγραμματικούς ντετερμινισμούς» τους – των οποίων αναγνωρίσαμε τη νομιμότητα. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποκτήσουμε όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική και ρητή γνώση για πολλές από τις πτυχές της σύνθετης ανθρώπινης πραγματικότητας. Ας έχουμε όμως υπόψη μας ότι αυτή είναι μια καθολική και πολύπλοκη πραγματικότητα και ότι ακριβώς για αυτόν τον λόγο οι διάφορες πτυχές της πρέπει να συσχετίζονται και να είναι μεταξύ τους συμβατές, ενώ θα πρέπει να ενσωματωθούν σε μια συστημική ενότητα στην οποία οι διαφορετικοί αναγωγικοί παράγοντες θα περιορίζονται μαζί με τις ποικίλες ντετερμινιστικές προσπάθειες.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Αντιμέτωποι με την επέκταση αυτών των επιστημών, την επιρροή τους και την αξιοπιστία τους (η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι κατά πολύ κατώτερη της πραγματικής) σήμερα βιώνουμε ένα κενό νοήματος της ανθρώπινης ζωής, κατανοητό στην πληρότητά του όρου, σε εκείνη δηλαδή την πληρότητα που συνίσταται στο να θεωρήσουμε το σύνολο των διαστάσεων της ανθρώπινης ύπαρξης. Η «ζωή» τείνει τώρα να αποκτήσει ένα αποκλειστικά βιολογικό νόημα, αν και διευρυμένο, που δηλαδή επεκτείνεται σε εκείνες τις διαστάσεις της βιολογικότητας στις οποίες ακόμη και οι πιο περίπλοκοι παράγοντες που χαρακτηρίζουν ένα ζωντανό είδος – που έχει φτάσει σε έναν ιδιαίτερα υψηλό βαθμό βιολογικής εξέλιξης, επομένως φιλοξενεί πιο περίπλοκα φαινόμενα και «μηχανισμούς»- αλλά ουσιαστικά δεν διαφέρει από τους ίδιους του μηχανισμούς του μεταβολισμού ή της φυσιολογικής οργάνωσης.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Η ανάγκη νοήματος, με τη βαθύτερη έννοια, εμφανίζεται και στον διαφορετικό τρόπο που σε συγκεκριμένες περιστάσεις προσεγγίζεται το ερώτημα «γιατί;». Για παράδειγμα, αναρωτιόμαστε «γιατί η λευχαιμία οδήγησε στο θάνατο αυτού του αθώου παιδιού;». Εάν η απάντησή μας περιοριζόταν σε γενετικές, περιβαλλοντικές και φυσιολογικές αιτίες που είναι ικανές να «εξηγήσουν» αυτό το τρομερό κακό, σίγουρα δεν θα θεωρούσαμε ότι πήραμε και την απάντηση που ψάχνουμε. Ο λόγος για τον οποίο θα θέλαμε να μάθουμε, έχει ακριβώς να κάνει με το «αγωνιώδες πρόβλημα του κακού», το οποίο έχει ταλαιπωρήσει για αιώνες τη φιλοσοφία και τη θεολογία και στο οποίο καμία επιστήμη δεν μπορεί να απαντήσει, ακριβώς επειδή είναι ένα υπαρξιακό ερώτημα που αναζητά μια αίσθηση νοηματοδότησης αυτού του φυσικού γεγονότος, την πιθανότητα δηλαδή να το εγγράψει σε κάποιο σχέδιο ή σκοπό όπου αυτό δεν θα μπορεί πλέον να εμφανίζεται ως το απόλυτο κακό

• Συνέχεια ανάγνωσης