Η κρίσης της εποχής μας είναι κρίση ρητορικής

Δεν θα αναπτύξουμε πλήρως τις ενστάσεις μας απέναντι στη συγκεκριμένη κουλτούρα του λεγόμενου «δικαιωματισμού», ωστόσο αξίζει να επισημάνουμε μια κραυγαλέα αντίφαση: πολύ συχνά οι υπέρμαχοι αυτής τη λογικής, δηλαδή του δικαιώματος απόλυτης αυτοδιάθεσης του ατόμου, είναι οι ίδιοι που επικαλούνται την αλληλεγγύη απέναντι στον άλλο· τον νοούμενο συνήθως ως αδύναμο και ευάλωτο. Αν θελήσουμε να εξετάσουμε το ζήτημα από συνταγματική σκοπιά, στη διατύπωση του δικαιώματος στην υγεία, συνυπάρχουν δύο διαστάσεις: το άτομο και η συλλογικότητα. To δικαίωμα στην υγεία πρέπει να προστατεύεται από το κράτος ως θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα και ως συλλογικό συμφέρον.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Η ιστορία μας προσφέρει βάσιμες ενδείξεις ότι η ισορροπία ανάμεσα σε αυτές τις αντίρροπες δυνάμεις, από τη μια το τεχνικό πνεύμα και από την άλλη το ορφικό/ποιητικό, είναι ένα από τα σπουδαία μυστικά της επιτυχίας ενός πολιτισμού, στην ακμή του. Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους υπήρξε σημαντική πνευματική απομόνωση και κατάπτωση του ανθρώπινου ήθους, σε αντίθεση με την πλούσια ανάπτυξη της τεχνικής. Ο Ζήνων, στις τέσσερις κατηγορίες των παθών, περιγράφει ότι γύρω του βλέπει απώλεια εσωτερικής ισορροπίας, αποσύνθεση της ψυχής και καταστροφική σύγκρουση με τους ένθεους νόμους της ζωής.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Ξαφνικά η επιδημία ανασύρει αυτά τα ερωτήματα που συνήθως περιορίζονται στα βάθη της ανθρώπινης προσωπικότητας και τα φέρνει στο παρόν, καλεί όλους να απαντήσουν άμεσα, να λάβουν γνώση της κατάστασής τους ως παροδικότητες. Είναι δύσκολο για τον καθένα μας να αποδεχτεί ότι όλα όσα είναι όμορφα στη ζωή, η πολυετής αυτή περιπέτεια που είναι, ή θα μπορούσε να είναι, αποτελεί έργο αποκλειστικό του θανάτου, να συνειδητοποιήσει ότι κάποια στιγμή αυτή η ζωή θα τελειώσει. Αν δεν υπήρχε ο θάνατος, η ζωή θα ήταν ένα απέραντο νεκροταφείο, χωρίς κινδύνους ή μυστήριο.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Χρησιμοποιήσαμε, ως πυξίδα, τη βεμπεριανή σκέψη γιατί πιστεύουμε ότι είναι πραγματιστική, γνήσια συνέχεια της πολιτικής σκέψης του Μακιαβέλλι. Ο Γερμανός, ως κλασικός κοινωνιολόγος, προσπάθησε να δει τον κόσμο όπως είναι και όχι όπως θα ήθελε να είναι. Ελάχιστα μας αφορούν οι κατηγορίες περί ενός Weber οπαδού του γερμανισμού που φλέρταρε έντονα με τον επιθετικό Γερμανικό εθνικισμό, διότι έχουμε επίγνωση ότι είναι άλλο το γεγονός και άλλο οι αξίες, άλλο η πραγματικότητα και άλλο η επιθυμία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πραγματικότητα μπορεί να παραμορφωθεί τόσο μέσα από το πρίσμα του πεσιμισμού, όσο και από το ιδιαίτερα διαθλαστικό φακό του οπτιμισμού, οδηγώντας σε επικίνδυνα μονοπάτια την πολιτική σκέψη.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Αυτή η νέα κουλτούρα, όπου η φωτιά έχει μετατοπιστεί από το κέντρο της οικίας στο εξωτερικό περιβάλλον, φαίνεται ότι έχει οδηγήσει και στην δραματική αύξηση της κατανάλωσης. Δεν είναι επομένως μόνον τα πολυάριθμα διαζευγμένα ζευγάρια που σχεδόν διπλασιάζουν το κόστος διαβίωσης (έξοδα κατοικίας, ενοίκιο, πάγια για παροχές νερού και ενέργειας), αλλά και το αυξημένο κόστος διατροφής για τις οικογένειες που συνεχίζουν να ζουν υπό την ίδια σκέπη, αλλά έπαψαν να μαγειρεύουν στο οικογενειακό τσουκάλι. Στις μέρες μας ευδοκιμεί η τηλεοπτική γαστρονομία και η μόδα των σεφ.

• Συνέχεια ανάγνωσης

Αυτός ο περιορισμός –που εξαρτάται κι από εμάς τους ίδιους- φαίνεται ότι θα ισχύσει για ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και μας καλεί, κατά τη γνώμη μας, να κάνουμε τα εξής. Πρώτον να επιδείξουμε πειθαρχία και συνέπεια, ώστε να πετύχουμε συλλογικά το στόχο. Δεύτερον να δείξουμε πίστη στον άνθρωπο: πολιτικό, ιατρό, επιστήμονα, ερευνητή, ειδικό και σε όλους όσους εργάζονται στον χώρο των τροφίμων, του φαρμάκου και του ιατροτεχνολογικού υλικού (τους λεγόμενους key workers) για να κρατηθεί όρθια η εφοδιαστική αλυσίδα και να αντιμετωπιστεί η πανδημία. Τρίτον, ως πολίτες, να είμαστε σε επαγρύπνηση απέναντι σε εκείνους που μας κυβερνούν ή θα ήθελαν να μας κυβερνήσουν και απέναντι σε όσους ενδεχομένως θα ήθελαν το χάος για να θρέψουν τις άρρωστες και μηδενιστικές ορέξεις τους. Τέταρτον, να αναλογιστούμε και να ανακαλύψουμε την αξία της επιβράδυνσης των ρυθμών, της ολιγάρκειας, αλλά και της βελτίωσης της διάστασης στην οποία ζούμε τώρα, δηλαδή στο πραγματικό μας σπίτι

• Συνέχεια ανάγνωσης