Ορίζοντας την πολιτική
Στην καθημερινή της χρήση η «πολιτική» είναι μια βεβαρυμμένη λέξη πολύ συχνά έρμαιο προσχηματισμένων απόψεων. Πολλοί σκέφτονται την πολιτική σαν μια «βρώμικη λέξη» που ανασύρει εικόνες έντασης, διάσπασης, βίας, απάτης, χειραγώγησης, ψεύδους. Το 1775 ο Samuel Johnson είπε: «Η πολιτική δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα μέσο κοινωνικής ανόδου», ενώ ο Αμερικανός ιστορικός Henry Adams όρισε την πολιτική ως τη «συστηματική οργάνωση των εχθροτήτων». Για τον Max Weber «πολιτική είναι ο αγώνας για την κατάκτηση ή τη διανομή της εξουσίας… για τη νομή των δημοσίων θέσεων», ενώ για τον Paul Valéry «πολιτική είναι η τέχνη να εμποδίζεις τους ανθρώπους να ασχολούνται με ό,τι τους αφορά». Κάθε απόπειρα ορισμού της πολιτικής συνεπώς, προϋποθέτει την προσπάθεια απεμπλοκής του όρου από τέτοιου είδους προκατασκευασμένους συνειρμούς. Ακόμα και αναγνωρισμένες αυθεντίες δεν μπορούν να συμφωνήσουν πάνω στη φύση του αντικειμένου. Έτσι η πολιτική ορίζεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: ως η άσκηση εξουσίας, η άσκηση αυθεντίας, η λήψη συλλογικών αποφάσεων, η κατανομή περιορισμένων πόρων, η πρακτική της εξαπάτησης και της χειραγώγησης κ.λπ.
Μαξ Νορντάου - Τα κατά συνθήκη ψεύδη
Ξεγελούμε τους ίδιους τους εαυτούς μας, παίζοντας μια αιώνια κωμωδία κοπιαστική, που αντίθετα από την συνήθεια απαιτεί μια συνεχή διάψευση των πεποιθήσεων και ιδεών μας, αυτή η κωμωδία που παίζουμε μας γεμίζει περιφρόνηση για τον ίδιο τον εαυτό μας και για τον κόσμο ολόκληρο, τις στιγμές που πραγματικά συναισθανόμαστε το τί κάνουμε. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις παίρνουμε επίσημο ύφος, μια αξιοπρεπή στάση, φορούμε ένα ένδυμα που μας εμφανίζει σαν γελωτοποιούς, δείχνουμε ένα ψεύτικο σεβασμό για καταστάσεις και πρόσωπα, που κατά βάθος περιφρονούμε, και παραμένουμε αναξιόπρεπα υποταγμένοι σε συνθήκες, που στη συνείδησή μας και στη λογική μας βρίσκουμε ως στερημένες βάσεως.
Αισχύλος: το βασίλειο του φόβου και της αγωνίας
Πολύ μετά τον Αισχύλο, ο Πλάτων στους Νόμους, θα θυμηθεί αυτό το είδος αποκάλυψης· και αυτός επίσης θα επιμείνει στη χρησιμότητα του καλού φόβου. Οι δύο δοξασίες είναι προφανώς συγγενικές, και κατά τον Κ. Θ. Βουρβέρη[11] συγκλίνουν. Αντιθέτως θα θέλαμε, για να προσδιορίσουμε καλύτερα τη σκέψη του Αισχύλου, να υπογραμμίσουμε εδώ αυτό που τις διακρίνει.
Σκέψεις για τη γενική κατάργηση των πολιτικών κομμάτων
Η Σιμόν Βέιλ όμως δίχως αναστολές και αντιφάσεις δηλώνει ανοιχτά: «Το κακό των πολιτικών κομμάτων βγάζει μάτι […] δεν υπάρχει μέσα τους κάτι αγαθό, που να καταβάλλει το κακό και να καθιστά έτσι την ύπαρξή τους επιθυμητή». Έτσι προσεγγίζει την κατάργηση (αποκήρυξη) των κομμάτων ως πράξη του «καλού», ως μια αφύπνιση κατά της πνευματικής παραίτησης των ανθρώπων.
Εθνομεθοδολογία
Η εθνομεθοδολογία είναι ένα πολύ ιδιαίτερο και ξεχωριστό είδος κοινωνιολογίας και κοινωνικής θεωρίας. Ασχολείται με την μελέτη των θεσμών και την ανάλυση συνομιλίας, ενώ συχνά ασκεί έντονη και αυστηρή κριτική στην κατεστημένη κοινωνιολογία. Πράγματι οι εθνομεθοδολόγοι κατηγορούν συχνά τους «συμβατικούς» κοινωνιολόγους ότι επιβάλουν την δική τους αίσθηση για την κοινωνική πραγματικότητα στους ανθρώπους, αντί να μελετούν αυτές καθαυτές τις πράξεις των ανθρώπων. Ότι χρησιμοποιούν στατιστικές για να επιβάλουν την άποψή τους και ότι συγχέουν το θέμα με το μέσο, δηλαδή χρησιμοποιούν τον καθημερινό κόσμο ως πηγή άντλησης ζητημάτων προς ανάλυση και όχι ως θέμα που αξίζει να μελετηθεί αυτοδικαίως.
Η συμμόρφωση του ατόμου προς την ομάδα
H συμμόρφωση προς την ομάδα αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που δείχνει τη δύναμη της συλλογικής κυριαρχίας πάνω στις ατομικές επιλογές, την ικανότητα της ομάδας να διαπλάθει τη συμπεριφορά εκάστου από εμάς με τρόπο συνάδοντα σε ένα γενικό πρότυπο σκέψης και δράσης.
